Giải Nobel Văn học năm 2013, kèm theo số tiền thưởng 8 triệu kronor (hơn 1,2 triệu USD) đã vừa được trao cho nữ văn sĩ Canada Alice Munro (82 tuổi). Khi công bố giải, ông Peter Englund, Thư ký Viện Hàn lâm Thụy Điển, gọi bà là “bậc thầy của truyện ngắn đương đại”.
Theo truyền thống, các nhà văn đoạt giải sẽ được thông báo qua điện thoại 1 tiếng trước khi công bố. Tuy nhiên do Viện Hàn lâm Thụy Điển không thể liên lạc được với bà Munro, họ đành phải để lại tin nhắn qua điện thoại.
Động lực sẽ khiến văn học Canada được chú ý
Theo một số nguồn tin, bà Munro biết tin mình đoạt giải khi đang ở nhà con gái ở Victoria. Con gái Munro đã đánh thức bà dậy vào 4 giờ sáng với tin vui này.
Tràn ngập cảm xúc, bà chia sẻ qua điện thoại với Tập đoàn Truyền thông Canada: “Tôi không bao giờ nghĩ mình sẽ đoạt giải. Tôi thực sự ngạc nhiên và không thể mô tả bằng lời niềm vinh dự này. Tôi vô cùng vui mừng khi giải thưởng này sẽ khiến nhiều người Canada hài lòng. Tôi hạnh phúc khi biết rằng giải thưởng làm người ta chú ý hơn tới văn học Canada. Tôi hy vọng giải thưởng sẽ khiến mọi người nhìn nhận truyện ngắn là một loại hình nghệ thuật quan trọng, chứ không chỉ là một thứ gì đó để bạn giải khuây trước khi có một cuốn tiểu thuyết để đọc”.
Munro được trao giải đúng dịp kỷ niệm 110 năm lễ trao giải Nobel Văn học. Bà là nhà văn nữ thứ 13 nhận được giải thưởng danh giá này.
Được coi là một trong những nhà văn viết truyện ngắn còn sống vĩ đại nhất thế giới, Munro xuất bản tuyển tập truyện ngắn gần đây nhất vào năm 2012, mang tựa đề Dear Life. Tác phẩm này đã đem về cho bà giải Sách Trillium thứ 3.
“Bậc thầy của truyện ngắn đương đại”
Munro từng đoạt giải Man Booker Quốc tế (với toàn bộ tác phẩm của bà), 2 giải Scotiabank Giller Prizes, 3 giải Văn học của Thủ hiến (giải thưởng văn học danh giá nhất của Canada), giải của Khối thịnh vượng chung, giải Marian Engel và giải của Hiệp hội các nhà phê bình Sách Quốc gia Mỹ.
Bà bắt đầu viết văn từ khi còn ở tuổi vị thành niên. Bà xuất bản truyện ngắn đầu tiên, The Dimensions Of A Shadow, vào năm 1950. Trong số những tác phẩm văn học xuất chúng nhất của Munro phải kể đến tuyển tập truyện ngắn đầu tiên Dance Of The Happy Shades, được phát hành năm 1968, khi bà mới 37 tuổi; Who Do You Think You Are? (1978); The Progress Of Love (1986) và Runaway (2004).
Đang phải chiến đấu với bệnh ung thư Cách đây 3 năm, trong một cuộc phỏng vấn tại Liên hoan Các nhà văn ở Toronto, Munro chia sẻ bà đang phải chiến đấu với bệnh ung thư. Tháng 6/2012, bà nói với tờ The National Post rằng “có thể bà sẽ không viết văn nữa”. |
Munro sinh năm 1931 ở Ontario, Tây Nam Canada. Bà từng học Văn học Anh tại trường Đại học Tây Ontario. Sau đó bà chuyển tới Victoria cùng người chồng đầu tiên, James Munro. Vợ chồng bà có 3 con. Munro thường xuyên viết truyện trong khi vẫn giúp chồng quản lý một cửa hàng sách và nuôi dạy 3 con. Tuy nhiên năm 1972, gia đình bà tan vỡ và Munro trở về Ontario. Năm 1976, bà tái hôn với ông Gerald Fremlin, một nhà địa lý.
Bà đã cách mạng hóa kết cấu của truyện ngắn. Độc giả thế giới yêu thích Munro bởi cách mô tả đầy ấn tượng của bà về những người phụ nữ sống ở Ontario. Khi Munro đoạt giải Giller thứ 2 với tác phẩm Runaway hồi năm 2004, bà Jane Smiley, Chủ tịch ban giám khảo giải nhận định: “Trông trang bìa các tác phẩm văn học của Alice Munro rất đơn giản, hòa nhã, song bên trong đó chứa đựng những sự hiểu biết, quan sát sâu sắc và là cả một thế giới của những điều thông thái”.
Nhà văn viết truyện ngắn đồng nghiệp với bà, Cynthia Ozick, gọi Munro là “Chekhov trong thời đại chúng ta” (Anton Pavlovich Chekhov là nhà văn người Nga nổi tiếng và có ảnh hưởng lớn trên thế giới với thể loại truyện ngắn).
Năm 2012, Munro nói với tờ The New Yorker rằng bà chỉ chuyên viết truyện ngắn một cách tình cờ. “Trong nhiều năm, tôi nghĩ truyện ngắn chỉ là một thể loại để luyện viết. Cho tới khi bắt đầu viết tiểu thuyết, tôi nhận ra mình chỉ có thể viết truyện ngắn” - bà thổ lộ.
Alice Munro gây xôn xao vì tuyên bố ngừng viết Giải Nobel Văn học được trao cho toàn bộ tác phẩm của một nhà văn, hơn là chỉ một tiểu thuyết, truyện ngắn hoặc tuyển tập truyện ngắn. Các nhà văn đoạt giải trong những năm gần đây là Mạc Ngôn (2012) nhà thơ Thụy Điển Tomas Tranströmer (2011); nhà văn Peru Mario Vargas Llosa (2010). Năm nay, cùng với nhà văn Nhật Bản Haruki Murakami và Svetlana Alexievich của Belarussia, Munro được coi là một trong những ứng cử viên “nặng ký” cho giải Nobel Văn học. Công ty đặt cược Anh Ladbrokes xếp vào vị trí thứ 2 (với tỷ lệ 4/1), chỉ sau nhà văn Nhật Bản Murakami. Tuy nhiên, năm nay nhà văn Mỹ Philip Roth và Munro được “đồn đoán” có nhiều cơ hội giật giải, bởi họ đều mới tuyên bố sẽ ngừng viết. Viện Hàn lâm Thụy Điển không trao giải cho các nhà văn đã khuất, trừ khi nhà văn qua đời sau khi công bố giải thưởng. Việc trao giải Nobel Văn học 2013 cho nữ văn sĩ Canada Munro khiến các nhà văn Mỹ lại trải qua một năm “trắng tay”. Nhà văn Mỹ gần đây nhất đoạt giải này là Toni Morrison, hồi năm 1993. Nói chuyện với phóng viên sau khi công bố giải thưởng, ông Peter Englund, Thư ký Viện Hàn lâm Thụy Điển, nhận định Munro “rất giỏi mô tả con người. Những gì bà đã làm thực sự phi thường và các tác phẩm văn học của bà hoàn toàn xứng đáng đoạt giải Nobel Văn học. Nếu Munro muốn ngừng viết thì đó là quyết định của bà”. |
Việt Lâm (tổng hợp)
Nguồn: Thể thao & Văn hóa