Chùa Côn Sơn là một Di tích Lịch sử Văn hóa cấp tỉnh theo QĐ số 1592/QĐ/UB-VX ngày 08 tháng 8 năm 2005 của UBND tỉnh Hà Tĩnh. Chùa Côn Sơn tọa lạc trên diện tích rộng 6548 m2, tại thôn Côn Sơn, xã Sơn Tiến, huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh. Xung quanh chùa có nhiều cây cối rậm rạp như chè xanh, rặng trúc bao bọc, phía sau chùa có đồi núi thoai thoải.
Chùa Côn Sơn có bề dày lịch sử gần 600 năm, tọa lạc dưới chân núi Thiên Nhẫn, nơi gần với thành Lục Niên (di tích khởi nghĩa Lam Sơn). Vị trí địa lý, đặc điểm chùa Côn Sơn xưa kia là nơi cất giấu lương thực, của cải và vũ khí chiến đấu của nghĩa quân Lam Sơn. Sau ngày đất nước thái bình, Nguyễn Trãi cho xây dựng chùa Côn Sơn tại đây như một sự đền đáp công ơn dành cho Nhân dân đã cưu mang, giúp đỡ nghĩa quân trong lúc gian khổ chiến đấu chống giặc ở mảnh đất này.
Trong lúc đang tôn tạo ngôi chùa 8 pho tượng được đạt bên trái ngôi chùa để các phật tử và Nhân dân đến dâng hương.
Chùa Côn Sơn thờ Phật và để tưởng nhớ công lao của Nguyễn Trãi đối với Nhân dân với đất nước. Sau khi ông mất, vợ chồng Nguyễn Trãi được Nhân dân nơi đây tạc tượng thờ trong chùa bên cạnh Phật.
Tượng Nguyễn Trãi đội mũ cánh chuồn đặt bên cạnh tượng Phật
Chùa Côn Sơn có 8 pho tượng: Sáu pho tượng Phật, một pho tượng Nguyễn Trãi, một pho tượng Nguyễn Thị Lộ. Tượng Phật khoác áo cà sa ngồi trên đài sen phủ màu sơn son thiếp vàng. Tượng Nguyễn Trãi đầu đội mũ cánh chuồn.
Phật tử Chơn Khai thu hái nấm bào ngư xám
Vườn hoa cúc
Vườn dâu tây 400 gốc đã đến thời gian thu hoạch
Hàng ngày ngoài việc hành lễ, các phật nữ tranh thủ trồng 250 mét vuông nấm bào ngư xám và nấm rơm, trồng 2 vạn cây hoa cúc kim cương, cúc pha lê và mảnh vườn dâu tây 400 gốc đã cho hái quả. Hàng năm đến ngày sóc vọng, lễ tết, Phật đản. Nhân dân và các phật tử gần xa hành hương về chùa thắp hương cầu mong cho Quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, thiện hạ thái bình.
Nhà chùa có tủ sách phục vụ cho Nhân dân tìm đọc
Chùa Côn Sơn là một di tích cổ có giá trị văn hóa lịch sử còn lưu giữ được nhiều giá trị gốc, cần phải được bảo vệ, nghiên cứu, tu bổ, tôn tạo nhằm bảo tồn các giá trị văn hóa, góp phần giáo dục truyền thống yêu nước, phát triển văn hóa tâm linh gắn với du lịch, sinh thái của huyện Hương Sơn, Hà Tĩnh.
Đậu Bình