Lễ hội gồm có 2 phần: phần lễ và phần hội. Phần lễ bao gồm các nội dung khai mạc; dựng cây nêu, cột lễ; cung nghinh lễ vật; nghi thức cúng lễ. Phần hội (các hoạt động diễn xướng văn hóa) bao gồm các hoạt động dân ca, dân vũ vui Tết Lấp lỗ (múa hát tập thể quanh cây nêu, cột lễ mừng các thần linh; múa hát Rước cây, hạt giống đưa đi trồng; múa hát chia phần đồ cúng; biểu diễn nhạc cụ dân tộc như Đàn Chư rơ bon, Sáo Pi; nhảy sạp…); vui hội trò chơi dân gian như thi bắt vịt; kéo co; đẩy gậy. Bên cạnh đó, sẽ tổ chức tặng quà cho các gia đình, học sinh đồng bào dân tộc Chứt vào ngày 22/8/2023; tổ chức ra quân tổng dọn vệ sinh môi trường, chỉnh trang vườn hộ, trồng cây ăn quả cho các bà con dân tộc Chứt từ ngày 20/8 đến ngày 21/8/2023.

Múa hát vui Lễ hội Tết Lấp lỗ năm 2022

       Được biết, người Chứt là một nhóm nhỏ của dân tộc Mã Liềng, trước đây họ sống du canh, du cư bằng cách săn bắt, hái lượm, sống trong các hang động hoặc các lều tạm bợ bằng lá cây rừng. Trải qua các giai đoạn khác nhau, đến nay, đồng bào dân tộc Chứt đã sống định cư ổn định trên vùng đất Ka Đay, xã Hương Liên (còn gọi là bản Rào Tre). Bản Rào Tre có tổng diện tích đất tự nhiên gần 164 ha, trong đó có khoảng 2,7 ha đất trồng lúa và 0,6 ha đất trồng màu, 85,7 ha đất sản xuất lâm nghiệp, 75 ha đất ở (gồm cả đất vườn). Hiện bản có 46 hộ với 158 nhân khẩu (sinh sống tại hai điểm, bản cũ có 35 hộ, bản mới có 11 hộ). Trong những năm qua, được sự quan tâm, hỗ trợ, giúp đỡ của các cấp ủy Đảng, chính quyền, đời sống vật chất và tinh thần của đồng bào dân tộc Chứt ngày càng được nâng lên. Đồng bào dân tộc Chứt có hai lễ hội đặc trưng là Tết Lấp lỗ (tháng 7 âm lịch) và Tết Chăm cha bới (tháng 11 âm lịch).

Nghi thức cúng Lễ hội Tết Lấp lỗ năm 2022

       Tết Lấp lỗ của đồng bào dân tộc Chứt được tổ chức vào ngày 7 tháng 7 âm lịch hàng năm với ý nghĩa “cắm lỗ, gieo hạt”, báo hiệu đã hoàn thành việc gieo, trỉa trên nương rẫy. Đây là dịp để bà con dân bản tổ chức ăn mừng, cảm tạ trời đất, cầu mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, mọi người đươc sức khỏe dồi dào, con cái sinh sôi nảy nở, cuộc sống gia đình bình yên, no đủ, hạnh phúc và phát triển.

       Mục đích của lễ hội là nhằm gìn giữ, lưu truyền, phổ biến, phát huy cho thế hệ mai sau những phong tục tập quán tốt đẹp về văn hóa dân gian, nghi lễ truyền thống của đồng bào dân tộc Chứt. Nâng cao nhận thức trách nhiệm của các thế hệ, nhất là của thế hệ trẻ trong việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa độc đáo của dân tộc Chứt. Đồng thời, từng bước bảo tồn phát huy giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Chứt, trở thành sản phẩm du lịch văn hóa đặc trưng, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh.

Nguyễn Nga