Văn học nghệ thuật (VHNT) và báo chí là hai lĩnh vực có vai trò quan trọng trong đời sống xã hội. Khi cùng song hành, hai lĩnh vực này không chỉ làm phong phú thêm nội dung cho nhau, mà còn góp phần xây dựng đời sống văn hóa lành mạnh, giàu bản sắc.

Báo chí mang tính thời sự, nhanh nhẹn, trực diện, thường phản ánh sự kiện nóng hổi, lan tỏa, tác động tức thì; VHNT lại có khả năng đi sâu, phân tích tinh tế đời sống tinh thần, tạo nên chiều sâu cảm xúc và sức lay động lâu bền. Cả hai cùng hướng tới phản ánh sự thật, góp phần xây dựng xã hội nhân văn, tiến bộ, chân - thiện - mỹ.

Báo chí là mảnh đất góp phần nuôi dưỡng văn học nghệ thuật. Không ít tác giả VHNT trưởng thành từ các trang báo. Những đầu tác phẩm của các nhà văn, nhà thơ từng được công bố trên các báo, tạp chí chuyên ngành, trong các chuyên mục của nhiều tờ báo trong 100 năm qua.

Báo chí giúp văn học đến gần hơn với công chúng nhờ tính thời sự, tính đại chúng và sức lan tỏa kịp thời, mạnh mẽ. Trên các chuyên trang văn hóa – văn nghệ của các tờ báo như: Nhân dân, Quân đội nhân dân, Thanh niên, Tuổi trẻ, Tiền phong… các tác phẩm VHNT được phản ánh, chuyển tải bằng nhiều hình thức thể loại như truyện ngắn, thơ, bút ký, phóng sự, chân dung văn nghệ sĩ. Đây là những tác phẩm có giá trị về nội dung, tư tưởng nghệ thuật, giàu cảm xúc, góp phần nuôi dưỡng tâm hồn người đọc.

VHNT bằng “thiên chức”, “lợi thế” của mình đóng góp phần quan trọng làm sâu sắc và thăng hoa thêm nội dung và hình thức các tác phẩm báo chí. Chất văn chương tiềm tàng trong câu chữ để lại dấu ấn sâu sắc hơn so với những thông tin thuần túy. Không chỉ văn học, các loại hình như Nhiếp ảnh, hội họa, âm nhạc, sân khấu… cũng góp phần định hình mỹ cảm báo chí đương đại, đặc biệt là trên các nền tảng số. Sự kết hợp giữa yếu tố thẩm mỹ và công nghệ số đã tạo nên những sản phẩm báo chí đa phương tiện hấp dẫn, tác động đến cảm xúc người nghe, người xem.

Trong nhiều năm qua Báo Hà Tĩnh thường xuyên dành các chuyên mục văn hóa văn nghệ như Trang VHNT, Văn nghệ cuối tuần, dành thời lượng đăng tải tác phẩm của các cây bút trong và ngoài tỉnh. Hội Liên hiệp VHNT và Đài PT-TH tỉnh có chương trình phối hợp hàng năm xây dựng và phát hành, giới thiệu tác giả, tác phẩm, tin tức, sự kiện hoạt động VHNT được đông đảo khán giả quan tâm.

Chi hội Tạp chí Hồng Lĩnh trực thuộc Hội Nhà báo tỉnh trong đó đội ngũ biên tập viên của tạp chí là lực lượng nòng cốt. Ngày 10/12/2021, UBND tỉnh đã có QĐ 4031/QĐ-UBND về Phê duyệt Đề án phát triển Tạp chí Hồng Lĩnh đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030. Đề án thể hiện tinh thần, nội dung đổi mới công tác báo chí theo Quyết định số 362/QĐ-TTg ngày 03/4/2019 của Thủ tướng Chính phủ về Phê duyệt Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn quốc đến năm 2025.

Có nhiều hội viên Hội Liên hiệp VHNT tỉnh đồng thời là hội viên Hội Nhà báo Việt Nam. Họ là những tác giả nòng cốt trong các phong trào, cuộc thi VHNT và báo chí như Cuộc vận động sáng tác, quảng bá tác phẩm VHNT, báo chí chủ đề “Học tập và làm tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”; Giải Búa liềm vàng; các trại sáng tác VHNT về chủ đề nông thôn mới, đô thị văn minh, xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh…

Trao giải Nhất Cuộc vận động sáng tác, quảng bá tác phẩm VHNT về chủ đề
“Đồng chí Trần Phú – TBT đầu tiên của Đảng và quê hương Đức Thọ” năm 2024. Ảnh: PV

Hội viên Hội Liên hiệp VHNT đồng thời là hội viên Hội Nhà báo góp phần giao thoa giữa nghệ thuật và thời sự, giữa nghệ thuật giàu chất cảm xúc và báo chí nhạy bén với thời cuộc. Những trang viết có khả năng phản ánh nhanh nhạy, chính xác, trung thực những vấn đề văn hóa, con người và đời sống xã hội trong khi vẫn giữ được cảm xúc, chiều sâu nhân văn là lợi thế rõ rệt của các tác giả.

Tại Hà Tĩnh, nhiều tác giả là nhà văn, nhà thơ đồng thời là phóng viên, cộng tác viên tích cực của các báo từ Trung ương đến địa phương, là cầu nối tinh thần sáng tạo đến với đông đảo quần chúng qua các phương tiện truyền thông đại chúng. Bài viết của họ không chỉ dừng lại một vài bài ở vài thời điểm mà liên tục suốt cả cuộc đời cầm bút. Nhiều tác giả đã có những tác phẩm vạm vỡ với hàng chục bài phóng sự, ghi chép, bút ký… Tập bút ký “Hồn thiêng Nam Giới”( NXB Hội Nhà văn – 2021) với 20 bút ký của tác giả Nguyễn Ngọc Vượng đăng trên Tạp chí Hồng Lĩnh và Báo Văn nghệ của Hội Nhà văn Việt Nam là hành trình khám phá kết nối hiện tại với quá khứ giúp người đọc thêm hiểu thêm yêu mảnh đất và con người Hà Tĩnh từ cảm hứng về lịch sử và con người ở vùng quê Thạch Hà, Hà Tĩnh. Tập bút ký “Hoa sim Đồng Lộc” (NXB Hội Nhà văn - 2024) của tác giả Lê Văn Vỵ lại đưa người đọc trở về với ký ức chiến tranh, những địa danh lịch sử của Hà Tĩnh, kết tinh giữa chất liệu báo chí và cảm xúc văn học, sâu lắng về quê hương, truyền tải thông điệp về sự hi sinh, lòng yêu nước và niềm tự hào dân tộc. Nhiều tác phẩm báo chí mang đậm chất văn học của nhà thơ, nhà báo Lê Văn Vỵ đạt giải cao ở Trung ương và địa phương. Từ hiện thực đời sống, chất liệu báo chí, nhà báo, hội viên hội VHNT Hà Tĩnh Phan Thế Cải lại được mở rộng biên độ và trường độ phản ánh thành các bộ tiểu thuyết dài hơi như “Đối mặt sói trắng” (NXB Văn học – 2020), “Cậu bé bên sông Biền” (NXB Văn học - 2024)…

Việc một người vừa là hội viên Hội Liên hiệp VHNT vừa là nhà báo cần được khuyến khích và tạo điều kiện phát triển. Đây là lực lượng có vai trò quan trọng kết nối nghệ thuật với đời sống, lan tỏa những giá trị nhân văn về hiện thực xã hội bằng ngôn ngữ của sáng tạo.Trong bối cảnh chuyển đổi số, báo chí Hà Tĩnh cũng đã linh hoạt chuyển tải các nội dung VHNT qua nền tảng điện tử, mạng xã hội, Podcast… giúp mở rộng không gian tiếp nhận và tăng cường kết nối với độc giả trẻ. Đây là hướng đi cần thiết để tăng cường tương tác với công chúng.

Sự đồng hành giữa VHNT và báo chí góp phần nâng cao chất lượng nội dung, kiến tạo không gian báo chí nhân văn, sáng tạo, giữ bản sắc Hà Tĩnh trong dòng chảy văn hóa dân tộc.

Thành Sen, tháng 6/2025

T.N.P