CHUYỆN VỀ ÔNG NĂM VIỆN BỎNG

                            Lê Trâm Anh

Vừa trở về từ Thủ đô, nhưng nghe nói có khách tới chơi, ở vị tướng già Lê Năm, mọi mệt nhọc bỗng chốc tan biến. Khuôn mặt hiền từ, mái tóc hơi hói đã lơ phơ điểm bạc, ở ông toát lên phong thái gần gũi và giản dị. Sinh năm 1952, dù có quá nửa đời gắn bó với mảnh đất thủ đô nhưng trong giọng nóiphát ra vẫn đậm chất Hà Tĩnh. Ông Năm kể: Ngày xưa không chỉ gia đình ông mà cả làng quê Hồng Lộc này đều nghèo khổ lắm. Bữa ăn chỉ có khoai, sắn, nhưng cũng chỉ bữa đói, bữa no. Tuổi thơ ông lẫn trong vị mằn mòi của biển, trong cái hanh heo nứt nẻ, trong cái bỏng rát của gió Lào. Bố yếu, mẹ mắt lòa, nhà có 4 chị em thì 3 chị lấy chồng buộc ông phải tự lập sớm. Cũng từ đấy ông đã ấp ủ trong mình ước mơ giản dị sẽ trở thành một thầy thuốc để về quê chữa bệnh cho các bà, các o, các chú, các bác và các em.…Năm 1970, Lê Năm đăng ký hồ sơ ban đầu vào Trường Đại học Quân y (nay là Học viện Quân y), nhưng lại bị chuyển sang học ở Trường Đại học Thương nghiệp (Đại học Thương mại ngày nay). Do chưa đạt được ước nguyện, năm 1972, khi cuộc chiến tranh chống Mỹ bước vào giai đoạn ác liệt, chàng sinh viên Lê Năm đã tình nguyện “xếp bút nghiên” lên đường làm nhiệm vụ. Và không thể ngờ rằng, chính môi trường quân đội đã giúp ông “tìm lại” được ước mơ lớn nhất cuộc đời khi được Trường Đại học Quân y tuyển chọn để đào tạo trở thành bác sĩ phục vụ lâu dài trong quân đội.

     Giáo sư Lê Năm (bên phải) thăm khám bệnh nhân điều trị tại Viện Bỏng quốc gia.

Sau 06 năm theo học tại Trường Đại học Quân y (1973 - 1979), ông được điều về công tác tại Bệnh viện Quân khu 4 (thuộc Bệnh viện dã chiến TP.Vinh). Cũng bắt đầu từ đó, ông Năm “bén duyên” với chuyên ngành bỏng. Với bản lĩnh sẵn sàng đối mặt với khó khăn, không ngại gian khổ, ông ngày đêm lao vào công việc khám chữa bệnh cho bệnh nhân vừa chuyên tâm nghiên cứu Y học. Năm 1987, sau khi được cử đi thực tập sinh ở Liên Xô (cũ), ông đã trở thành người đầu tiên bảo vệ thành công luận án Tiến sĩ về lĩnh vực bỏng của Việt Nam. Năm 1990, ông trở về nước, tiếp tục cùng các đồng nghiệp lăn lộn, phát triển chuyên ngành bỏng. Sau 10 năm, khoa bỏng của Học viện Quân y có quyết định mở rộng quy mô, trở thành Viện Bỏng Quốc gia với cơ ngơi khang trang và đội ngũ y, bác sĩ chuyên ngành bỏng hàng đầu đất nước. GS.TS Lê Năm đã được bổ nhiệm làm Giám đốc Viện. Năm 2008, ông được vinh dự phong tặng quân hàm Thiếu tướng trên lĩnh vực Quân y.

Cầm cốc trà trên tay xoay xoay như lần hồivề miền ký ức, ông Năm chậm rãi kể: “Là một người con của quê hương Hà Tĩnh, khi khoa bỏng được phát triển thành viện bỏng mang tên danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác, tôi đã thấy mình thật vinh dự, hạnh phúc vô cùng. Cho nên ngay khi được giao đảm nhận nhiệm vụ làm Giám đốc Viện, trong đầu tôi lúc đó luôn nung nấu khát vọng phải đổi mới, phải cải cách để sao cho xứng tâm, xứng tầm với tên tuổi, tài năng của danh y. Bởi sinh thời Ngài đã từng dạy: “Đạo làm thuốc là một nhân thuật chuyên lo tính mạng con người; phải lo cái lo của con người, vui cái vui của con người; chỉ lấy việc chữa bệnh cứu người làm nhiệm vụ của mình, không được mưu lợi, kể công”. Cho nên mình càng phải ghi nhớ và thực hành thật xuất sắc.”

GS.TS Lê Năm và tác giả

Sau nhiều trăn trở, tìm tòi, cuối cùng từ một lần được tham dự Hội thảo Bỏng quốc tế tại Pháp năm 2001, GS.TS Lê Năm đã tìm ra hướng phát triển mới với quyết tâm, muốn đưa Viện Bỏng Quốc gia đi đến thành công, phải biết kết hợp giữa truyền thống và hiện đại, kỹ thuật cao. Như một “tình báo y tế”, mỗi lần đi công tác nước ngoài, ông thường chú trọng quay phim, chụp ảnh những viện, trung tâm điều trị về bỏng hiện đại của thế giới hay những tài liệu về kỹ thuật bỏng mới thế giới đang phát triển để về nước nghiên cứu kinh nghiệm và chia sẻ với đồng nghiệp. Bởi với vị giám đốc Viện, mỗi nước, mỗi trung tâm đều có một thế mạnh và điểm yếu riêng, biết cái mạnh mà học, biết cái yếu, cái sai lầm mà tránh thì sẽ giúp mình tiến nhanh và không lãng phí tiền của… Nhờ sự tâm huyết và mạnh dạn của ông, tại Viện bỏng Quốc gia, ngày càng có hàng loạt những kỹ thuật mới đã được triển khai tại viện như kỹ thuật siêu lọc máu, kỹ thuật oxy cao áp, kỹ thuật ghép da kiểu mảnh siêu nhỏ, kỹ thuật giãn vạt da, kỹ thuật vi phẫu thuật… Kết quả đến thật kỳ diệu, nhiều bệnh nhân bỏng sâu đến 78% và diện bỏng nặng đến 90% đã được chữa khỏi hoàn toàn bằng công nghệ mới, sử dụng bằng trung bì lợn. Để rồi, Viện Bỏng không chỉ được biết đến là “con chim đầu đàn của ngành bỏng Việt Nam” mà nó còn được bạn bè quốc tế nhắc đến như một địa chỉ tin cậy.

- “Vậy trong số những danh hiệu mà mọi người quý tặng cho mình, Bác thích nhất cách gọi nào nhất ạ?” – Tôi mạnh dạn cắt lời hỏi. Trầm ngâm một lúc, Thiếu tướng, GS.TS Lê Năm, nguyên Giám đốc Viện Bỏng Quốc gia Lê Hữu Trác thư thái nói một câu khiến tôi đi từ bất ngờ đến cảm phục con người ông: “Tôi không thích những tên gọi được gắn với những chức danh dài dòng. Trong nhiều cách mọi người gọi mình, tôi thích nhất vẫn là cái biệt danh “ông Năm viện Bỏng”. “- Tại sao lại có cái tên như thế ạ? Liệu nó có giản dị quá so với tầm ảnh hưởng, uy tín, thương hiệu của ông trong giới y thuật chưa?” 

- “Ông Năm viện Bỏng” chính là tên mà tôi được người nhà và bệnh nhân Viện Bỏng tặng cho từ năm 1999 sau khi tiếp nhận một ca bỏng nặng. Bệnh nhân tên là N.V. Dương, 15 tuổi, quê ở Nghệ An. Trong khi leo cây bắt chim, trượt tay rơi xuống đường dây điện cao thế, bị cháy sém đến 3 xương sườn và cả cơ thể. Tưởng như không còn hy vọng, nên gia đình đã chủ động xin bệnh viện được đưa em về. Nhưng với quyết tâm cao trước thử thách dành sinh tử, tôi đã thuyết phục được sự vào cuộc một cách hết mình của các y, bác sĩ. Thành công của ca đó trở thành dấu mốc cho cả tôi và cả tập thể Viện.” Lần lượttrải qua tới 14 lần mổ, trong đó, ông Năm trực tiếp cầm dao mổ 6 lần đầu vô cùng khó khăn; còn 8 lần sau, ông trực tiếp chỉ đạo, điều hành các ca mổ... Một ngày nọ, khi đang ngồi làm việc trong phòng, người bệnh nhân tưởng như đã hết hy vọng sống ấy đã đến tận phòng chào để ông ra viện với cuốn sách tặng mang dòng chữ yếu ướt: “Mạng con có được như hôm nay là nhờ ơn ông Năm Viện Bỏng ban cho. Đời này kiếp này gia đình con xin ghi lòng tạc dạ”. Với người thầy thuốc Lê Năm, thật không có phần thưởng nào hạnh phúc hơn. Ông bảo: “Có lẽ vì những năm tháng nhọc nhằn nơi vùng quê nghèo Hồng Lộc đã hun đúc cho lũ trẻ chúng tôi quyết tâm học để thay đổi cuộc đời. Làm việc gì, không làm thì thôi, đã làm, làm cho bằng được”.

Dù hiện nay, Đảng và Nhà nước đã cho nghỉ hưu theo chế độ, nhưng bằng tài năng và tâm huyết của mình, Thiếu Tường, thầy thuốc nhân dân, GS.TS Lê Năm vẫn đang tiếp tục có nhiều đóng góp tích cực cho ngành y học nước nhà trên cương vị là Phó Chủ tịch Hội bỏng Việt Nam.Nhiều công trình nghiên cứu khoa học do ông đã trực tiếp làm chủ nhiệm đề tài, trong đó, có 1 đề tài cấp Nhà nước, 5 đề tài cấp Bộ; Dự án "Phòng chống bỏng trẻ em" của UNICEF; nhiều công trình nghiên cứu khoa học tiêu biểu, có ý nghĩa đặc biệt cho nền y học nước nhà như: Nghiên cứu ứng dụng ghép da điều trị bỏng sâu do luồng điện; Đề tài dùng da của người thân để phủ tạm thời bệnh nhân bị bỏng sâu, diện rộng; nghiên cứu ứng dụng trung bì da lợn bảo quản lạnh sâu điều trị vết thương bỏng vẫn tiếp tục được phát huy tính hiệu quả khi đưa vào sử dụng trong khám chữa bệnh, điều trị và chăm sóc bệnh nhân bị bỏng. Riêng Viện Bỏng quốc gia do ông làm giám đốc cũng đã 2 lần vinh dự được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu cao quý "Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân" trong thời kỳ đổi mới, nhiều năm là Bệnh viện xuất sắc của Bộ Y tế... Để có được những thành công đó, có một phần đóng góp phần không nhỏ từ trái tim yêu thương, tâm, tầm, tài, đức của “ông Năm Viện bỏng”, vị tướng của bệnh nhân.

Bài, ảnh: Lê Trâm Anh