TRỜI ĐIỆN BIÊN MÂY TRẮNG

Trời Điện Biên mây trắng

Trắng như màu hoa ban

Màu áo cô gái Thái

Khuy bạc sáng hai hàng

Trời Điện Biên mây trắng

Trắng như màu cơm lam

Màu lững lờ khói bếp

Bay trên mái nhà sàn

Trời Điện Biên mây trắng

Trắng màu khói na pan

Màu khói bom, khói đạn

Đọng đến giờ chưa tan

Trời Điện Biên mây trắng

Màu những lá cờ hàng

Một chiều bay trắng đất

Trắng trời như khăn tang

Trời Điện Biên mây trắng

Màu mộ chí hàng hàng

Màu bạc đầu bạn cũ

Tìm nhau trong nghĩa trang

Trời Điện Biên mây trắng

Màu xương trắng đồi hoang

Trời Điện Biên mây trắng

Trắng hoa lau bạt ngàn ...

Trời Điện Biên mây trắng

Trời Điện Biên mây trắng

Trời Điện Biên mây trắng ...               

                                    13-3-2004

                                      Anh Ngọc

Chiến thắng Điện Biên Phủ ngày 7/5/1954 cách đây 65 năm đã gây "chấn động địa cầu" Ảnh: T.L

Lời bình:

         Chiến thắng Điện Biên Phủ cách đây 65 năm  nhưng dư âm những ngày đạn bom khói lửa vẫn còn lưu giữ trong ký ức, trong các tác phẩm: Văn, thơ, nhạc, họa, điện ảnh…Ta vẫn còn nghe âm vàng tiếng hò reo hồ hởi từ  lồng ngực không thể kìm nén nổi: “Hoan hô chiến sỹ Điện Biên” trong thơ Tố Hữu hay điệu “Hò dô ta nào .. ” trong nhạc Hoàng Vân. Cuộc chiến đã đi qua nhưng vẫn còn lắng lại trong cảm xúc hồi  tưởng của mọi người. Lắng để hiểu thêm về “Giá từng thước đất” trong thơ Chính Hữu. Lắng để biết ơn sự hy sinh của các chiến sĩ Điện Biên…

         Nhà thơ quân đội Anh Ngọc trở lại Điện Biên sau 50 chiến thắng Điện Biên Phủ.  Ấn tượng ám ảnh với ông nhất là màu mây trắng Điện Biên, từ đó lan tỏa bao thao thức, ngậm ngợi nghĩ suy khi cuộc chiến đã lùi vào quá khứ. Vẫn còn đó những hiện vật trong bảo tàng, những địa danh lịch sử. Còn đó những rung động ở bề sâu  tâm thức mà chỉ có thi sỹ với ăng –  ten  nhạy cảm của mình mới nắm bắt được. Nhịp điệu của tứ thơ được láy lại “Trời Điện Biên  mây trắng” như là một thổn thức của bao cựu chiến binh trở về thăm lại chiến trường xưa. Có thể nói bài thơ như một bức tranh tâm trạng giàu nhạc tính và sắc màu hội họa. Bắt đầu là màu trắng hoa ban và “Khuy bạc sáng hai hàng” trên “Màu áo cô gái Thái”. Đây cũng là những gam màu biểu  tượng sức sống của miền Tây Bắc của Điện Biên. Thi sĩ Anh Ngọc thật có lý và đậm tình trắc ẩn khi chọn những sắc trắng Điện Biên để dệt vào đó những “Thổ cẩm tâm trạng” của mình đan cài bao  nỗi niềm. Đó áo trắng màu cơm lam, màu khói bếp. Ta như được thấm đậm cả hương vị, hương rừng, tình người của Điện Biên. Từ thị giác, vị giác tạo ra một cảm giác thân thiện của vùng đất năm xưa là chiến trường ác liệt. Tôi có cảm giác hai khổ thơ đầu là “gam sáng” điệu thức trưởng để nhảy quãng vận động cảm xúc vào “gam trầm” điệu thức thứ. Đó làm màu khói bom na pan “  Đọng đến giờ chưa tan”.  Sự liên tưởng của trời mây trắng với khói bom rồi màu lá cờ hàng “Một chiều bay trắng đất – Trắng trời như khăn tang”  xen lẫn thực và ảo,  không gian và thời gian. Thi pháp đó tạo ra cái thế chênh chao mà chỉ có thơ với số đơn vị ngôn từ ít nhất nhưng tiếng vọng dư âm  lại da diết nhất nói được những điều sâu thẳm  tâm linh nhất. Nhà thơ Anh Ngọc với sự ân tình chia sẽ đồng cảm khi ông bắt gặp: “Màu bạc đầu bạn củ - Tìm nhau trong nghĩa trang” giữa “Màu mộ chí hàng hàng”. Ông không nói sắc màu những nấm mộ chí mà ta cứ thấy hiện lên màu trắng qua từ láy “hàng hàng”. Và cứ  ngỡ như đội  ngũ các liệt sỹ Điện Biên vẫn còn trong đội hình hành quân ngày ấy.

         Viết về một đề tài trực diện chiến tranh dù là quá  khứ không thể không nói đến những mất mát, hy sinh là có thật. Như: “Màu xương trắng đồi hoang”. Nhưng ở đây từ cung trầm lắng đọng đến rụng rời ấy bất ngờ tứ thơ được bay lên bằng hình ảnh: “Trắng hoa lou bạt ngàn”. Đất đai tổ quốc đã hóa thân một phần sự hy sinh của các liệt sỹ để thành bát ngàn lau trắng lay đọng. Lau trắng cũng chính là một phần vẻ đẹp thiên nhiên tượng trưng cho sự sống. Mây trắng Điện Biên trên cao và lau trắng Điện Biên dưới đất như đối ảnh, trường tồn mãi một hình ảnh Điện Biên Phủ không thể nào phai mờ trong ký ức. Tôi hình dung sự láy lại: “Trời Điện Biên mây trắng” là một sự chủ ý của nhà thơ tạo ra hợp âm của một cung đàn da diết, của những đàn chim tung cánh bay, của những lớp  sóng tâm tư lan tỏa. Đó cũng chính là sự ngân vang của một tứ thơ xúc động khi viết về Điện Biên Phủ ….

Hà Tĩnh, ngày 07 tháng 04 năm 2019

N.N.P