LỜI GIỚI THIỆU 

 NGHỆ NHÂN ƯU TÚ NGUYỄN TRỌNG TUẤN

“ GỪNG CÀNG GIÀ CÀNG CAY”

      Nghệ nhân Ưu tú Nguyễn Trọng Tuấn sinh 6-4-1968 tại Thôn Lam Thủy - Xã Xuân Giang - Huyện Nghi Xuân - Tỉnh Hà Tĩnh, từ thủa bé mới lên chín lên mười ông đã biết hát dân ca Nghệ Tĩnh một cách ngọt ngào, với giọng hát ấm áp mộc mạc và truyền cảm. Phải chăng là sự hòa quyện của Ca trù Cổ Đạm với câu Lẫy Kiều trữ tình uyên bác của vùng quê này mà Trọng Tuấn cứ ngày một ngấm sâu vào câu Ví, Giặm.
     Năm 18 tuổi anh được tuyển thẳng vào Đoàn dân ca Nghệ Tĩnh nhưng Trọng Tuấn lại lên đường vào quân ngũ. Hơn bốn năm, tưởng làm gián đoạn nghiệp hát, anh lính trẻ vẫn không quên những làn điệu Dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh, các tiết mục tham gia hội diễn cấp Trung đoàn rồi Quân khu, anh đã dành những tấm Huy chương, giải A quý giá cho sự đam mê của mình.
      Xuất ngũ trở về địa phương năm 1989 ao ước trở lại đoàn văn công thì đoàn đã giải thể, mất đi cái hy vọng làm diễn viên chuyên nghiệp. Với lòng đam mê cháy bỏng của mình, anh lại tiếp tục đến với phong trào văn nghệ quần chúng, trải qua thời gian thăng trầm biến đổi, âm nhạc ngoại lai mãnh liệt nhưng với Trọng Tuấn câu Dân ca Ví, Giặm quê nhà vẫn không bao giờ phai nhạt.
     Đến độ chín muồi, sự chắt lọc, kinh nghiệm và sự học hỏi đồng môn, thời điểm này anh lại mang đến cho bà con làng xóm cũng như khán giả một chất giọng mộc mạc chân quê, sự dùi mài chắt chiu trong cách hát. Năm 1994 Trọng Tuấn lần đầu tiên cùng với ca sỹ Tố Nga tham gia sân khấu lớn đó là Tổ khúc dân ca Nghệ Tĩnh “Hương đất tình người”  và tiết mục “ Đố vui” tại “Liên hoan đàn và hát dân ca toàn quốc lần thứ nhất” tổ chức tại Hà Nội. Tấm huy chương Vàng quý giá và giải Ba cùng với Tố Nga. Mốc thành tích trên sân khấu không chuyên cũng từ đây, các kỳ liên hoan Dân ca toàn quốc các năm tiếp theo Trọng Tuấn luôn mang về những huy chương Vàng cho Đoàn Nghệ thuật không chuyên tỉnh Hà Tĩnh, nhiều giải A cá nhân cho Huyện nhà.
      Năm 2010 một trong những hạt nhân của Tỉnh hát thành thục các làn điêụ dân ca Nghệ Tĩnh, với kinh nghiệm của mình anh lại tham gia soạn lời, sáng tác những tiểu phẩm dân ca như “Chung lời hẹn ước” giải Nhất cho liên hoan tuyên truyền “ Các mô hình HTX kiểu mới năm 2016”.  “Trang Kiều vọng mãi ngàn năm”  Liên hoan Nghệ thuật quần chúng toàn quốc nhân Lễ kỷ niệm 250 ngày sinh Đại thi hào Nguyễn Du. (Tác phẩm đạt 2 Huy chương Vàng  tại Liên hoan) bao gồm “HCV Soạn lời mới và HCV tiết mục Biểu diễn”. có những tiểu phẩm kịch nói hay anh rất trăn trở là làm sao để đưa tiểu phẩm này đến công chúng bằng cách chuyển thể sang Dân ca Nghệ Tĩnh như tiểu phẩm “ Sinh nhật nhớ đời” chủ đề về tuyên truyền an toàn giao thông của tác giẩ: Trịnh Phương Trà (Hải Phòng), Chuyển thể những bài thơ hay cho dân ca Nghệ Tĩnh như “Đại tướng của lòng dân” Thơ Đặng Quốc Vinh. “ Những người lính lương y” của NS Đậu Hoài Thanh , “Việt nam đất nước tôi ơi” của Võ Chinh cho công tác tuyên truyền phòng chống đại dịch Covid v.v Các tác phẩm soạn lời mới, chuyển thể và lồng điệu Dân ca Nghệ Tĩnh của anh được đông đảo diễn viên, nghệ nhân sử sụng và rất thích bởi; dễ hát, dễ biểu diễn trên sân khấu hội thi, hội diễn, liên hoan và sinh hoạt Câu lạc bộ dân ca Ví Giặm Nghệ Tĩnh trên địa bàn huyện và tỉnh.
     “Gừng càng già càng cay”. Hơn 30 năm hoạt động cho Dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh NN Trọng Tuấn đã gặt hái rất thành công trong lĩnh vực biểu diễn và sáng tác, anh đã giành được nhiều Huy chương Vàng, Bạc, giải Nhất, giải Nhì trong các kỳ Liên hoan, hội diễn các cấp tỉnh, khu vực và toàn quốc.
    Với Nguyễn Trọng Tuấn thì dân ca Ví, Giặm là tất cả, anh tích cực tham gia công tác bảo tồn và phát huy giá trị của dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh. Hơn mười năm qua anh đã thành lập và tập luyện cho hàng chục Câu lạc bộ dân ca Ví, Giặm, truyền dạy cho hàng trăm người ở nhiều lứa tuổi biết hát và hát rất hay về dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh, trực tiếp truyền dạy hàng chục buổi cho các lớp tập huấn dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh do TTVH – ĐA Tỉnh và các huyện tổ chức. 
        Anh rất vinh dự được Chủ tịch nước phong tặng bằng công nhận Nghệ Nhân Ưu tú năm 2015. Nhưng với chúng tôi lại thường  gọi anh là” Người thắp hồn và giữ lửa cho dân ca Ví, Giặm”.
     Nghị quyết số 93/2018/NQ-HĐND ngày 18/7/2018 của Hội đồng nhân dân tỉnh ban hành, công tác bảo tồn và phát huy giá trị các di sản văn hóa Dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh, Ca trù, Truyện Kiều, Mộc bản Trường học Phúc Giang và Hoàng hoa sứ trình đồ, là Nghệ nhân Ưu tú anh đã miệt mài soạn lời mới, sáng tác, chuyển thể, lồng điệu cho dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh và anh đã cho ra đời hai tuyển tập “ Chung lời hẹn ước” “ Đôi bờ Ví, Giặm nên duyên” . Hai tuyển tập này có hơn 100 tác phẩm với đa dạng chủ đề, thể loại như ca ngợi Đảng, Bác Hồ kính yêu, ca ngợi con người, quê hương đất nước, tuyên truyền pháp luật, tuyên truyền xây dựng Nông thôn mới, phòng chống lũ lụt thiên tai, phòng chống dịch bệnh, phản ánh cuộc sống đương đại và ca ngợi nét đẹp của quê hương. Với cách gieo vần, làn điệu phù hợp trong những tác phẩm hai tuyển tập của anh đã được hàng chục CLB Dân ca trong huyện và tỉnh đón nhận một cách trân trọng.

Tuyển tập “Trang Kiều vọng mãi ngàn năm”

       Lần này anh đã mạnh dạn biên tập, soạn lời mới, chuyển thể và lồng điệu từ kiệt tác Truyện Kiều của Đại thi hào – Danh nhân văn hóa Nguyễn Du thành một số, Tổ khúc, trích đoạn Không gian diễn xướng Dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh, hát Ru, hát Xẩm và Lẩy Kiều trong tuyển tập “Trang Kiều vọng mãi ngàn năm”  để phục vụ công tác bảo tồn và phát huy giá trị các di sản văn hóa Dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh và Truyện Kiều. Nhằm đưa đến độc giả, các diễn viên, nghệ nhân tiếp cận Truyện Kiều bằng Dân ca Nghệ Tĩnh.
        Xin trân trọng giới thiệu đến độc giả và các CLB dân ca trong và ngoài tỉnh. 

                                                  
                                                                                              NNC. Phan Thư Hiền
                                                                        ( Chi hội trưởng Chi hội Văn hóa dân gian

                                                                                            Việt Nam tại Hà Tĩnh)