Văn nghệ Hà Tĩnh trân trọng giới thiệu chùm thơ của các tác giả Nguyễn Doãn Việt, Nguyễn Đăng Độ, Bùi Quang Thanh, Trương Ngọc Ánh, Quỳnh Như, Trần Thị Ngọc Liên, Trần Vũ Thìn, Trần Đăng Đàn, Văn Công Hùng, Trần Văn Thái đăng trên Tạp chí Hồng Lĩnh số 200 tháng 4/2023
NGUYỄN DOÃN VIỆT
Cỏ ở Thành cổ Quảng Trị
Cỏ ở đây
Một thời đã cưu mang bộ đội
Là những ngày rực lửa
Cỏ cháy lên tám mươi mốt ngày đêm.
Cỏ là chăn êm
Đắp vào người khi vừa ngưng trận đánh
Cỏ làm mềm bom đạn
Ngăn những đợt pháo thù.
Những ngày thành cổ
Cỏ là mũi mác mũi chông
Cùng giải phóng quân
Cỏ thành đồng đội
Hương đất tình quê
Cỏ là nỗi nhớ
Cỏ thân tình trong những lúc gian nguy.
Cỏ là thuốc rịt vết thương
Là gạc là băng, là thức ăn khi trận đói đến giữa hai đầu
trận đánh
Cỏ giữ từng hạt sương đêm lạnh
Cho ta đỡ khát quê nhà.
Cỏ là nơi cuối cùng khi người lính ngã vào lòng đất
Cỏ thay người thân vuốt mặt
Đùm bọc và chở che
Gìn giữ máu xương son sắt.
Sau chiến tranh
Màu xanh khỏa lấp nhũng hố bom, những vạt đồi bao phen cháy sém
Những đạn bom và thuốc súng
Chìm vào cỏ xanh.
Ôi! Cỏ xanh
Cỏ mềm như lụa
Một sớm mai bước chân qua thành cổ
Mà nghe trong gió
Cỏ nói lời vô danh.
Những ngọn nến
Có những ngọn nến
Cháy cạn đêm trường
Trên bàn thờ di ảnh.
Có những ngọn nến
Cháy tàn đêm lạnh.
Trong đôi mắt hoắm sâu
Đôi mắt ấy thắp bằng nước mắt
Mắt mẹ mờ đi
chẳng cạn nỗi mong sầu.
Nghìn ngọn nến trên sông
Cháy về nguồn cội
Chúng ta thả tấm lòng
Bồng bềnh mây khói
Tri ân.
Triệu ngọn nến cháy trong lòng đất
Cháy dọc Trường Sơn
Chưa bao giờ tắt
Cháy bỏng căm hờn
Những ngày có giặc.
Cháy tuổi hai mươi và nỗi nhớ
Mòn mỏi quê nhà dằng dặc
Những ngôi làng và mẹ
Miền Nam
Miền Bắc.
Những ngọn nến cháy trên tượng đài
Có hình mũi lê mũi mác
Cháy tận Hoàng Sa và Trường Sa.
Không bao giờ tắt.
Xin hãy thắp lên thêm nhiều ngọn nến
Cháy dọc hải đồ cương thổ
Cháy bởi trăm triệu tấm lòng
Rực đỏ.
Xin hãy thắp thêm nhiều, nhiều nữa
Soi rõ ngàn xưa
Soi sáng mai sau
Và hãy thắp thật nhiều những ngọn nến
Trong nhau.
Vinh quang Tổ quốc - Ảnh: Trần Chung
NGUYỄN ĐĂNG ĐỘ
Dấu chân người lính
Gót mòn đá sắc người ơi
Biên cương vực thẳm núi phơi sương tràn
Tháng ngày gió hú mưa chan
Rừng sâu khe suối mây ngàn trú thân.
Bước chân người lính gian truân
Đêm đông buốt lạnh gió luồn giường tre
Nắng hè rừng rát tiếng ve
Núi cao dốc thẳm mây che ngút ngàn.
Khó khăn vất vả vô vàn
Màu xanh áo lính gian nan không sờn
Thiêng liêng hai tiếng nước non
Quê hương nặng gánh vai mòn tháng năm.
Gối sương mượn gió trải nằm
Màu xanh áo lính âm thầm nở hoa
Cuộc đời một khúc tráng ca
Âm vang rừng núi ngân nga quân hành./.
BÙI QUANG THANH
Nỗi nhớ này cháu phải viết thành thơ
Kính viếng hương hồn chú Bùi Quang Lục
Đất nước hết giặc rồi chú không trở lại
Mảnh rừng nào chú ngã xuống chú ơi
Ngày ra đi cháu còn nhớ mãi
Bánh pháo giã từ chú đốt dưới mưa rơi
Tiếng pháo nổ giữa ngày xuân năm ấy
Cháu hiểu đâu rằng đang giục chú đi xa
Cánh dù ngụy trang mẹ cài lên lưới mũ
Chú mang theo bao kỉ niệm quê nhà
Những đêm mưa rơi bà nằm không ngủ
Trăn trở nghe từng tiếng xe qua
Đêm mênh mông cháu biết bà thao thức
Tiếng sấm rền - vọng lại - tiếng bom xa
Mười bốn năm cả nhà mong tin chú
Mười bốn năm chỉ một lá thư về
Lá thư ấy chú viết chừng vội vã
Nét chữ ngoằn ngoèo như ánh chớp đêm mưa
Lá thư nhỏ có hương rừng hương núi
Mùi mồ hôi thân quen và pháo đạn chiến trường
Có nỗi nhớ niềm thương chưa kịp nói
Có những chiều mây trắng dải Trường Sơn
Chú không kể về cuộc đời chiến sỹ
Khi làm cánh chim bằng lao giữa bão giông
Chú không kể những ngày đầu đánh Mỹ
Khi thiếu cơm chú phải hái măng rừng
Trời Nam ơi mênh mông trong lửa đạn
ở nơi nào chú vung chớp lưỡi lê
rừng Quảng Trị, Tây Nguyên hay Nam bộ
chú làm cơn gió biếc thổi xuân về
hôm tiễn cháu lên đường bà không khóc
ôm cháu vào lòng dặn từng câu
“Ráng chiến đấu và nhớ tìm tin chú
Chiến thắng rồi bà cháu sẽ gần nhau”
Cháu vào Nam vẫn con đường chú mở
Vẫn đôi dép cao su và vành mũ vải mềm
Vẫn mũi súng thẳng đường chiến dịch
Vẫn ý chí cháy lòng: “Giải phóng miền Nam”.
Cháu hành quân trong đội ngũ binh đoàn
Thiết giáp, xe tăng bụi cuốn vàng sắc lá
Mở tấm lương khô, chia nhau hộp cá
Thương chú những ngày rau má, tàu bay.
Bãi khách nào cháu cũng tìm những gốc cây
Mong thấy chú một tin gì gửi lại
Ngàn vạn tên người, tên quê khắc trên ấy
Cháu chỉ thấy điệp trùng đội ngũ: Xưa - nay
Trường Sơn ơi! Núi rộng sông dài
Cho ta hỏi: Quãng sông nào chú tắm
Cho ta hỏi: Hỡi nàng mây áo trắng
Đỉnh đèo nào cánh võng chú từng đưa.
Chú ở nơi đâu, ơi bát ngát rừng dừa
Xây trận địa dưới muôn tàu lá mảnh
Chú ở nơi đâu - rừng U Minh kiêu hãnh
Và sắc tràm bãi đước mũi Cà Mau?
Súng nổ dồn, tiếng súng gọi tìm nhau
Hợp điểm muôn đời là hôm nay: Chiến thắng
Lửa rực. Đêm tàn. Bình minh lên, ngập nắng
Tổ quốc khải hoàn, đất nước hóa mùa xuân.
Trời quê hương xanh cao mênh mông
Giữa ngày vui bỗng rưng tràn giọt lệ
Từ khóe mắt của trăm ngàn bà mẹ
Nhớ những anh hùng vắng bóng hôm nay.
Đại ngàn bao la - gió hãy dừng lay
Bể xanh mênh mông, sóng ơi ngừng vỗ
Phút mặc niệm nghẹn trào bao nỗi nhớ
Về những con người đẹp nhất lòng ta.
Chú không còn?
Đâu phải! chú đi xa
Chú đi mãi như bao nhiêu đồng chí
Đài dân tộc dựng vòng Hương - Thiên - Lý
Trên Đỉnh Muôn - Đời - Bất - Tử để tiễn đưa
Nỗi nhớ này cháu phải viết thành thơ.
Chiến tranh để lại phía sau - Ảnh: Nguyễn Thanh Hải
Gặp lại cô gái mở đường
Tặng Huệ và các nữ TNXP
Phải em là cô gái nhỏ
Một thời xẻ dọc Trường Sơn
Một thời lửa bom gian khổ
Vẫn vui khúc hát mở đường.
Chiến tranh tàn như khói súng
Chỉ còn trong ký ức thôi
Những con đường xuyên rừng thẳm
Lá cây hẳn lấp kín rồi
Tuổi xuân một phần gửi lại
Bao cơn sốt giữa rừng già
Hành trang cùng em đi mãi
Cuốc cào mái lá đơn sơ.
Con đường già rồi lại trẻ
Dưới từng giọt mồ hôi rơi
Bao người trên con đường ấy
Đi vào hạnh phúc tương lai
Chỉ thương mình em vò võ
Nắng mưa mõi mòn đôi vai
Nửa đêm gặp người trong mộng
Se lòng biết má đào phai
Ơi con đường đi muôn nẻo
Qua bao mùa xuân tuổi xuân
Có biết lòng em hóa đá
Phủ sau bao lớp bụi hồng.
TRƯƠNG NGỌC ÁNH
Chung một dòng sông
Tên Hiền Lương sao thành nỗi đau chia cắt
20 năm vạch đôi ngả đôi màu
Vầng nhật nguyệt cũng đêm Nam ngày Bắc
Sóng oằn mình vật vã thương đau.
Ơi em gái bên kia bờ vĩ tuyến
Đỏ mắt trông khô héo đợi chờ
Tình dân tộc cuộn lồng huyết quản
Chia ly nào nấc nghẹn canh khuya
Chào mùa xuân súng rền khuông nhạc
Trả nợ non sông nối lại nhịp cầu
Xe rước dâu thơm đôi bờ Bến Hải
Nước mắt đoàn viên chia ướt vai nhau
Nắng hừng lên rụng trời xanh thắm
Sông uống trời vỗ khúc giao duyên
Máu về tim sôi chung dòng chảy
Một dòng Hiền Lương mát ruột đôi miền
Tóc gió rưng rưng bên dòng Bến Hải
Nước non bay lồng lộng bóng cờ sao.
Lịch sử
Đất nước tay mòn trên báng súng
Mà dòng sông vẫn cắt làm đôi
Nỗi chia cắt nhói đau từng thớ gỗ
Tiếng đau thương bên lở bên bồi
Nhưng lịch sử dù đau thương vẫn hỏi
Thời khắc thiêng liêng lên tiếng trả lời
Cho tròn vành trăng trên non sông gấm vóc
Lời mẹ hiền ru trọn vành nôi
Ai đếm bước trường chinh máu lửa
Mỗi bước âm thầm mỗi bước hy sinh
Cha ngã xuống con cầm lên súng trận
Máu còn hoen báng súng khắc tên mình
Có mùa xuân đơm hoa chiến thắng
Hình non sông trang viết đỏ như son
Tình yêu nào bắc nên cầu thống nhất
Câu hò Hiền Lương ru vời vợi tâm hồn...
QUỲNH NHƯ
Những chuyến đi
Tuổi trẻ với chúng tôi đành lỗi hẹn với tình yêu
Bao dự định dở dang xếp vào ký ức
Chúng tôi đi - hành quân cùng cả nước
Những bước chân rầm rập đêm ngày
Những cái bắt tay
Và những dòng nước mắt
Tà áo em ướt đẫm một vạt ngày!
Người đi - Lá thức trên vai
Người về - Cuốc đất lật ngày qua đêm!
Vục gầu nghiêng cả đồng chiêm
Chỉ mong “Chân cứng đá mềm” đợi nhau
Canh chừng ngọn gió tàu cay
Lắng tiếng chim
Thả sắc màu
Buồn - vui
Giật mình chim khách mời lời
Ngõ ngoài vắng ngắt bóng người thân quen!
Lấy mùa bù đắp cho chiêm
Mong hoa thành quả đừng quên lá gầy
Năm rất dài
Tháng rất dài
Sợ hoàng hôn
Sợ ban mai - bần thần…
Tôi đi cùng đoàn quân
Mùa khô khát dài theo suối
Đã cạn bao nhiêu ống muối
Đã tàn biết mấy mùa trăng
Hết lương khô - nhổ rau bên suối mà ăn
Không có nước - vắt cây rừng lấy nước
Bỗng sợ tiếng chim
“Bắt cô trói cột”
Nửa đêm chim hót
Vỡ giấc chiêm bao
Nằm võng dõi hướng sao
Ngủ hầm nghe đất thở
Đi qua rừng cây mắc cỡ
Nhớ bờ tre thuở gặp ban đầu!
Đồng đội chuyền tay nhau
Lá thư hậu phương nhàu nát
Ngắm ánh sao khuya chưa kịp tắt
Biết cuối trời mẹ đang mong
Tiểu đội trực trong căn hầm
Căn hầm chìm trong tiếng súng
Đất dưới chân như đưa võng
Gió khét lẹt mùi khói bom
Mảnh trời nứt toác đêm đen
Đất vỡ tung
Đạn bay vạch lửa cầu vồng
Đất cháy thành tro gạch
Nòng pháo chúng tôi chĩa vào đồn gặc
Ngùn ngụt lửa
Gió mơ hồ - mùi máu nồng tanh!...
Trận đánh ngừng quả đồi thành tên
Tiểu đội điểm danh…
Chỉ còn một nửa
Tiếng nấc chìm trong nước mắt
Thầm nhẩm tên những thằng bạn không về…
Đơn vị lại đi
Bốn phía trời đêm đen ngòm khô khốc
Nồng nặc mùi thuốc súng
Phía trời xa những ngôi sao càng về khuya càng sáng
Soi rõ những nấm mồ không tên!
Ở đây cây rừng đang cháy
Không có hoa tươi
Không có hương thơm trước mồ đồng đội
Những bức thư cháy dở
Những lời chưa kịp nói
Mình nhặt lên
Đợi ngày…
Những đứa con trong mơ
Những đứa con
Con gái?
Con trai?
Những đứa con
Về trong giấc ngủ
Những đứa con
Ngồi bên bậc cửa
Kỳ dị hình hài
Con gái?
Con trai?
Trong mắt em
Chờ mong
Khát vọng
Em hơ lòng tin lên ngày
Ngày tiếp ngày
Những ý nghĩ
Ngược - xuôi
Em…
Anh…
Chắp tay làm dấu thánh
Niệm phật Như Lai
Mở chiều để vá ban mai
Mở vòng số phận trên vai kiếp người
Ta về tìm lại nụ cười
Nụ cười mở mắt trên mười ngón tay
Bàn tay đánh thức đường cày
Dây thừng cởi thắt loay hoay mùa màng
Dậu tre mướp đã hoa vàng
Vườn cà thả nụ tím lan man chiều
Bờ tre bìm bịp cứ kêu
Tiếng chim mở nhạc thả chiều vào mây
Sợi mây khép mở ánh ngày
Trời sắp có bão chuồn bay là là
Rét tháng ba
Mưa tháng tám
Trời tỏ sao rua
Biển nhiều cá nhám
Trăng rằm tháng tám
U ám - mùa xui
Hạt gạo
Củ khoai
Xẻ ba
Xẻ bảy
Em chăm sàng sảy
Bếp cứ lui hui!...
Góp niềm vui
Tiếng chim ngoài ngõ
Che ngọn gió
Bức rèm thưa
Trời đổ mưa
Em chằm nón lá
Ao sủi tăm cá
Anh uốn cần câu
Câu ngày ra khỏi đêm sâu
Em xâu sợi chỉ vá màu thời gian
Chẻ tre vót cật thành nan
Sợi mưa sợi nắng ta đan tiếp ngày.
TRẦN THỊ NGỌC LIÊN
Trường Sơn
(Kỷ niệm ngày giải phóng miền Nam)
Trường Sơn xa bao đoàn quân ẩn hiện
Dốc núi, đèo cao điệp điệp trùng trùng
Chiến công nối bao chiến công kỳ diệu
Đất thép thành đồng như bão táp chuyển rung
Miền Bắc yêu thương xanh mầm xanh hy vọng
Hạt thóc vàng gửi tới chiến trường xa
Sóng sông Hồng cùng Cửu Long hòa nhịp
Dừa ngọt, cam vàng đẹp bến bãi phù sa
Thương bao mái trường nát tan trong lửa đạn
Những hố bom sâu hoắm quặn tê lòng
Thương những dòng kênh đục ngầu máu đỏ
Khát khao ngày tròn vẹn dải non sông !
Con nhớ mãi tháng tư ngày lịch sử
Sài Gòn bay phấp phới bóng cờ
Trang sử vàng cắm mốc son chói lọi
Thực đây rồi mà cứ ngỡ là mơ
Đại thắng mùa xuân Bác về cùng sum họp
Thắp ngọn lửa niềm tin trong triệu trái tim người
Thỏa nỗi khát khao Bác vẫn hằng mong đợi
Thế giới nghiêng mình ngưỡng mộ, Bác Hồ ơi!
TRẦN VŨ THÌN
Trước tượng đài Gạc Ma
Chỉ còn hoài niệm mà thôi
Gạc Ma còn đó, bạn tôi không còn
Biển ru khóc những linh hồn
Sống làm lá chắn chết không chịu lùi
Giang tay giữ biển, giữ trời
Ngàn năm sử sách vẫn ngời tiếng thơm
Cho người ấm áo no cơm
Cho yên bờ cõi giang sơn, giống nòi
Cúi đầu lạy trước biển khơi
Nhớ thương đồng đội, gửi lời biệt ly...
Trở lại Trường Sa
Tháng tư này về với đảo yêu thương
Thương nhớ lắm, những đêm dài vượt biển
Nhằm hướng đảo theo đoàn tàu hành tiến
Giải phóng Trường Sa dành lại chủ quyền
Một tấc trời, một tấc biển thiêng liêng
Quyết không để quân thù chiếm giữ
Ông cha ta đã bao lần máu đổ
Còn âm vang tiếng vọng những linh hồn
Trường Sa ơi, dù bão nổi, sóng cồn
Bao thế hệ vẫn kiên cường bám trụ
Trái tim lính suốt đêm ngày thắp lửa
Soi sáng lương tri muôn triệu con người…
TRẦN ĐĂNG ĐÀN
Giữ chốt
Tiểu đội mười hai người
Chỉ còn lại ba binh nhì trên chốt
Kẻ địch xông lên
Tình thế ngàn cân treo sợi tóc
“Phải quyết giữ cho bằng được điểm cao!”
Đêm ấy giữa trời sao
Lửa bùng lên từ ánh mắt
Máu phun theo luồng đạn vồng cầu
Trong giây phút thiêng liêng
Mệnh lệnh cuối cùng
được phát ra
Từ trái tim
của ba người lính!
Nẻo về nguồn cội
“Dù ai đi ngược về xuôi
Nhớ ngày giỗ Tổ mồng mười tháng ba”(Ca dao)
Em ở miền rừng xuống
Anh từ miệt bể lên
Chung nẻo về nguồn cội
Ta cùng đi lễ đền.
Qua dãy đồi Phú Lộc
Tìm trăm con voi chầu
Chín mươi chín voi phục
Con phản phúc nằm đâu?
Ta về làng Cổ Tích
Nghe vó ngựa phi nhanh
Tiếng chày đôi giữ nhịp
Vẳng đâu đây Thậm Thình
Men theo bờ huyền ảo
Lên Đền Hạ Đền Trung
Trầm thơm từ vạn thuở
Tụ khí thiêng Tiên Rồng
Vươn dáng cây vạn tuế
Như tượng hình non sông
Vọng lời nguyền giữ nước
Ấm áp giọng vua Hùng
Đưa em lên Đền Thượng
Cột đá thề còn đây
Ta vịn vào hương hỏa
Ấm lạnh đôi bàn tay?
Lời thề in trong đá
Lời thề tan trong mây
Bao lời còn ở lại
Bao lời theo gió bay...?
Giữa thâm nghiêm trầm mặc
Thành kính dâng tâm hương
Lung linh màu tiền sử
Rạng ngời hình Tiên Vương.
Thác hồn cùng khói sương
Đằm vào lòng Đất Tổ
Chẳng cưỡi hạc về trời
Người lặng thầm hóa đá.
Ôi nẻo về nguồn cội
Vui râm ran dập dìu
Ánh hào quang tụ hội
Rực sáng trời Phong Châu
VĂN CÔNG HÙNG
Nhớ Sài Gòn
“Đêm nhớ về Sài Gòn”
Đỗ Trung Quân ôm đàn hát
ngồi quận Một nhớ Sài Gòn
ly rượu trưa mơ màng khuya nào đó...
phố vẫn trôi như vô tận
người cứ nhòa trong mắt nhau
Sài Gòn chật ních Sài Gòn
tiếng đàn cô đơn giữa trùng trùng thân phận
hôm nay ngồi nhớ Sài Gòn
những con đường mênh mông
biệt bóng người
cửa đóng
tàng cây thảng những tiếng chim mỏi mệt
mới hiểu quê hương
mới thấu quê hương
chốn ta về
khi ngày cạn
khi thấm nỗi tha hương
nhừ kiếp xa nhà
bữa cơm rau cháo
ngõ quê thập thững
đợi ta về...
Pleiku Chiều 31/7/2021
TRẦN VĂN THÁI
Trở về sau mùa xuân
Trở về sau mùa xuân, là rơm rạ mùa hè
Mùa của tiếng ve thơm vị lúa
Mùa mặt trời được nắng miền Trung
Được mùa mồ hôi trên nụ cười của em, của mẹ
Trên cánh đồng tình yêu tuổi trẻ
Ta thương nhớ ta cặm cụi lom khom bó lúa lên xe đạp thồ
Khi ta nghe tiếng êm ru của máy liên hoàn hái gặt
Xen lẫn tiếng sáo diều tuổi thơ
Trở về sau mùa xuân, là cơn mưa
Vẫn là tiếng sấm của mây khoảng trời như cười lớn
Ta ướt với cơn mưa phơi nắng
Gió lao đi là ngọn gió đồng bằng
Trở về sau mùa xuân, được kể chuyện dài dòng
Thêm âm lượng cho ban ngày
Thêm nhớ thương những gì đã qua, những gì mệt nhọc
Để thời gian được hóa thân.
Nơi dấu chân xưa trận chiến
Đôi bạn tìm về cơn mưa Trường Sơn
Nơi có con đường mang tên Bác
Có khoảng trời đầy nốt nhạc
Tiếng đàn chim ca đêm ngày
Mùa xuân đôi bạn cầm chắc trong tay cơ ngơi trang trại
Tuổi hai mươi ôm sóng đủ đầy
Ôm nỗi của cơn mưa mát
Như màu hoa mận hoa lê
Hạt mưa rơi - nốt nhạc rơi nhịp điệu
Ao hồ bầy cá lắng nghe
Nơi dấu chân xưa trận chiến
Đồng đội tôi kéo nhau về
Dấu chân hóa mênh mông, hóa thân cho sự sống
Anh lính ngã xuống như nốt nhạc nói lời
Căn hầm chữ A mái lợp đất mẹ
Đất giữ cho mình chẳng hề phai
Đất mùa xuân nuôi ký ức
Ngôi nhà giữ dáng hồn nhiên
Hạnh phúc ấm yên đôi bạn
Dựa vào cánh rừng đại ngàn
Nơi dấu chân xưa trận chiến
Cơn mưa âm nhạc tìm về
Đôi bạn tươi cười kể chuyện
Cho người đồng đội tôi nghe