Nhà thơ Chính Hữu tên thật là Trần Đình Đắc (15/12/ 1926 - 27/11/2007) sinh ra  tại Nghệ An nhưng quê gốc thuộc huyện Lộc Hà, Hà Tĩnh, là Đại tá QĐNDVN, nguyên Phó tổng thư ký Hội Nhà văn Việt Nam.  Suốt hơn nửa thế kỷ cầm bút ( 1947- 1998), tuy viết không nhiều nhưng đề tài người lính và chiến tranh cách mạng đặc biệt được nhà thơ quan tâm khai thác và để lại các tập thơ như: Đầu súng trăng treo (1966); Thơ Chính Hữu (1997); Tuyển tập Chính Hữu(1998). Một số bài thơ của ông được phổ nhạc như Đồng chí (nhạc Minh Quốc), Ngọn đèn đứng gác (nhạc Hoàng Hiệp), Bắc cầu (nhạc Quốc Anh), Có những ngày vui sao (nhạc Huy Du). Ông được Nhà nước trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học- Nghệ thuật năm 2001.

" Văn nghệ Hà Tĩnh" xin trân trọng giới thiệu một số tác phẩm của nhà thơ Chính Hữu.

ĐỒNG CHÍ

Quê hương anh nước mặn đồng chua 
Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá 
Anh với tôi đôi người xa lạ 
Tự phương trời chẳng hẹn quen nhau. 
Súng bên súng, đầu sát bên đầu 
Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỷ 
Đồng chí! 

Ruộng nương anh gửi bạn thân cày 
Gian nhà không mặc kệ gió lung lay 
Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính. 
Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh, 
Sốt run người, vừng trán ướt mồ hôi. 

Áo anh rách vai 
Quần tôi có vài mảnh vá 
Miệng cười buốt giá 
Chân không giày 
Thương nhau tay nắm lấy bàn tay! 

Đêm nay rừng hoang sương muối 
Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới 
Đầu súng trăng treo.

                      2-1948 

NGỌN ĐÈN ĐỨNG GÁC

Trên đường ta đi đánh giặc 
Ta về Nam hay ta lên Bắc, 
Ở đâu 
Cũng gặp 
Những ngọn đèn dầu 
Chong mắt 
Đêm thâu 
Những ngọn đèn không bao giờ nhắm mắt 
Như những tâm hồn không bao giờ biết tắt, 
Như miền Nam 
Hai mươi năm 
Không đêm nào ngủ được, 
Như cả nước 
Với miền Nam 
Đêm nào cũng thức... 
Soi cho ta đi 
Đánh trận trường kỳ 
Đèn ta thắp niềm vui theo dõi 
Đèn ta thắp những lời kêu gọi. 
Đi nhanh đi nhanh 
Chiến trừõng đã giục 
Đầy núi đầy sông 
Đèn ta đã mọc. 
Trong gió trong mưa 
Ngọn đèn đứng gác 
Cho thắng lợi, nối theo nhau 
Đang hành quân đi lên phía truớc.

                   1965 

GIÁ TỪNG THƯỚC ĐẤT

Năm mươi sáu ngày đêm bom gầm pháo giội, 
Ta mới hiểu thế nào là đồng đội. 
Đồng đội ta 
Là hớp nước uống chung 
Nắm cơm bẻ nửa 
Là chia nhau một trưa nắng, một chiều mưa 
Chia khắp anh em một mẩu tin nhà 
Chia nhau đứng trong chiến hào chật hẹp 
Chia nhau cuộc đời, chia nhau cái chết. 

Bạn ta đó 
Ngã trên dây thép ba tầng 
Một bàn tay chưa rời báng súng, 
Chân lưng chừng nửa bước xung phong. 
Ôi những con người mỗi khi nằm xuống 
Vẫn nằm trong tư thế tiến công! 
Bên trái: Lò Văn Sự 
Bên phải: Nguyễn  Đình Ba, 
Những đêm tiến công, những ngày phòng ngự, 
Có phải các anh vẫn còn đủ cả 
Trong đội hình đại đội chúng ta ? 

Khi bạn ta 
Lấy thân mình 
Đo bước 
Chiến hào đi, 
Ta mới hiểu 
 Giá từng thước đất, 
Các anh ở đây 
Trận địa là đây, 
Trận địa sẽ không lùi nửa thước, 
Không bao giờ, không bao giờ để mất 
Mảnh đất 
Các anh nằm.

                    1954-1961

NGÀY VỀ

Có đoàn người lên đóng trên rừng sâu 
Đêm nay mơ thấy trở về Hà Nội 
Bao giờ trở lại? 
Phố phường xưa gạch ngói ngang đường 
Ôi hôm nay họ nhớ mái nhà hoang 
Bức tường điêu tàn ngày xưa trấn ngự 
Nhớ đêm ra đi, đất trời bốc lửa 
Cả kinh thành nghi ngút cháy sau lưng 
Những chàng trai chưa trắng nợ anh hùng 
Hồn mười phương phất phơ cờ đỏ thắm 
Rách tả tơi rồi đôi giày vạn dặm 
Bụi trường chinh phai bạc áo hào hoa 
Mái đầu xanh thề mãi đến khi già 
Phơi nắng gió. Và hoa ngàn cỏ dại 
Nghe tiếng gọi của những người Hà Nội 
Trở về, trở về, chiếm lại quê hương 
Nguy nga sao cái buổi lên đường 
Súng chuốt gươm lan, mắt ngời sáng quắc 
A ha! nhà xiêu mái sập 
Xác oan cừu ngập lối chân đi 
Gạch ngói xưa mừng đón gót lưu ly 
Bước căm giận xéo quân thù lớp lớp 
Mịt mù khói ngợp 
Cờ máu huy hoàng 
Phất nắng 
Ôi bài chiến thắng reo vang.

                              1947

THÁNG NĂM RA TRẬN

Tháng năm trong làng đã mùa gặt 
Lòng dân sung sướng thóc mênh mông 
Có người đi lính, hiền như đất 
Muà hạ tưng bừng, thương núi sông 
Một sớm mang về tin xuất trận 
Vội vàng súng đạn, nao nức lòng 
Ai về nhắn hộ cho thôn xóm 
Một đi là hẹn chẳng về không 
Mùa thu thây giặc chất sông núi 
Mùa hạ thây giặc phơi đầy đồng 

Ai về cấy lúa trồng bông 
Cho lúa mau tốt, cho bông được mùa 
Trưa hè rụng lá bàng khô 
Tôi đi ra trận nghe hò bốn phương 

Súng ơi! 
Súng đã theo tôi mùa thu 
Súng đi với tôi mùa hạ 
Theo tôi diệt hết quân thù 
Tôi nhớ thương người bạn cũ 
Miệng cười mắt nhắm nghìn thu 

Súng nặng 
Đường dài 
Vai gầy 
Áo rách 
Nhưng sớm ra đi miệng nở cười 

Mặt nóng bừng bừng theo nhịp trống 
Lòng nao nức rộn tiếng hoan hô 
Bờ tre em nhỏ đưa tay vẫy 
Hồn nở muôn sao phấp phới cờ...

                               1947 

GỬI MẸ

Hôm nọ gặp người làng ta ở xuôi 
Hỏi thăm tin nhà tin mẹ 

Mẹ hiểu câu "Kháng chiến trường kỳ nhất định thắng lợi" 
Những đêm gió mưa dữ dội 
Vẫn thắp hương cầu trời phù hộ bước con đi 

Lúc thơ ngây con từng nghe kể 
Từ tuổi lấy chồng mẹ ít khi vui 
Ngày đưa thầy về nơi yên nghỉ 
Lá mùa đông rơi xuống đầy vai 

Con mang tấm lòng thương mẹ 
Đi qua nghìn dặm quê hương 
Này đây núi, này đây sông 
Này đây buổi chiều khói thổi cơm lặng lẽ 
Nơi nào cũng hiền như đời của mẹ 

Làng ở đây như làng dưới ta 
Cũng có giếng nước 
Cũng có gốc đa 
Cũng có con trai xa nhà 

Yên tâm mẹ nhé 
Con đi mười năm 
Con đi bảo vệ 
Niềm vui của mẹ 
Và của quê hương 
Một ngọn khói thổi cơm 
Một mái nhà bình yên bếp lửa 
Tiếng võng đung đưa trưa hè tuổi nhỏ

                    1954