Nhân dịp kỉ niệm 49 năm ngày giải phóng Miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975-30/4/2024), Văn nghệ Hà Tĩnh trân trọng giới thiệu chùm thơ các tác giả viết đề tài Tổ quốc và người lính.
NGUYỄN SỸ ĐẠI
Tổ quốc
... Tổ quốc là khi mẹ sinh con
Có cái mũi dọc dừa, màu da vàng như nắng
Đêm trở dạ có bà con chòm xóm
Bếp lửa hồng ấm suốt cả đời ta
Con lớn như măng trong sự tích đằng ngà
Hồn trẻ Việt tự mang hồn Thánh Gióng
Nết phúc hậu dịu dàng cô Tấm
Nghĩa đồng bào ôm trọn biển và non
Là ngọt ngào tiếng Việt môi son
Ôi tiếng Việt bao thăng trầm xa xót
Cánh cò bay lả vào câu hát
Chạm trang Kiều, tiếng Việt hóa lung linh
Là mùa xuân lắc thắc mưa phùn
Chân bấm ngõ làng đi hội Tết
Hội vui mở suốt giang sơn trời đất
Giêng hai nao thương nhớ cũng la ngà...
Là mùa hè sen ngát những ao quê
Sông Ngân chảy mơ huyền đêm cổ tích
Mùa thu gió thổi đằm hương mật
Hơi thở con căng ngực đất lành
Tổ quốc là biên trấn áo mong manh
Tây rồi Bắc đổi mùa ràn rạt gió
Bao thế kỷ những đợi chờ hóa đá
Đất nước vĩnh hằng cánh võng trước thềm khơi
Là dòng máu cha ông tha thiết chảy muôn đời
Thấm vào đất, vào con, vào sắc cờ cháy rực
Là tất cả những gì yêu dấu nhất
Không gọi được thành lời, thì gọi Tổ quốc ơi!
Tháng Tư của người lính già
Có một người lính già
Lòng không yên
Khi tháng Tư về
Ông đi tìm bạn bè
Ông đi cùng sơn khê
Nghe vọng về
Âm vang trận đánh
Có một người lính già
Suốt một đời
Quen xếp hàng
Mang tóc mây độc hành
Mang xôn xao đại ngàn
Nghe mọi miền
Âm vang tiếng sóng
Có một người lính già
Ngày hôm qua
Chân bước rung sơn hà
Mắt nhìn sao bao la
Lòng thiết tha
Cỏ hoa cuộc sống
Có một người lính già
Ba mươi năm trăng treo đầu ngọn súng
Tháng Tư về núi dựng một thời trai!
QUỲNH NHƯ
Những chuyến đi
Tuổi trẻ với chúng tôi đành lỗi hẹn với tình yêu
Bao dự định dở dang xếp vào ký ức
Chúng tôi đi - hành quân cùng cả nước
Những bước chân rầm rập đêm ngày
Những cái bắt tay
Những dòng nước mắt
Tà áo em ướt đẫm một vạt ngày!
Người đi - Lá thức trên vai
Người về - Cuốc đất lật ngày qua đêm!
Vục gầu nghiêng cả đồng chiêm
Chỉ mong “Chân cứng đá mềm” đợi nhau
Canh chừng ngọn gió tàu cau
Lắng tiếng chim
Thả sắc màu
Buồn - vui
Giật mình chim khách mời lời
Ngõ ngoài vắng ngắt bóng người thân quen!
Lấy mùa bù đắp cho chiêm
Mong hoa thành quả đừng quên lá gầy
Năm rất dài
Tháng rất dài
Sợ hoàng hôn
Sợ ban mai - bần thần…
Tôi đi cùng đoàn quân
Mùa khô khát dài theo suối
Đã cạn bao nhiêu ống muối
Đã tàn biết mấy mùa trăng
Hết lương khô - nhổ rau bên suối mà ăn
Không có nước - vắt cây rừng lấy nước
Bỗng sợ tiếng chim
“Bắt cô trói cột”
Nửa đêm chim hót
Vỡ giấc chiêm bao
Nằm võng dõi hướng sao
Ngủ hầm nghe đất thở
Đi qua rừng cây mắc cỡ
Nhớ bờ tre thuở gặp ban đầu!
Đồng đội chuyền tay nhau
Lá thư hậu phương nhàu nát
Ngắm ánh sao khuya chưa kịp tắt
Biết cuối trời mẹ đang mong
Tiểu đội trực trong căn hầm
Căn hầm chìm trong tiếng súng
Đất dưới chân như đưa võng
Gió khét lẹt mùi khói bom
Mảnh trời nứt toác đêm đen
Đất vỡ tung
Đạn bay vạch lửa cầu vồng
Đất cháy thành tro gạch
Nòng pháo chúng tôi chĩa vào đồn giặc
Ngùn ngụt lửa
Gió mơ hồ - mùi máu nồng tanh!...
Trận đánh ngừng quả đồi thành tên
Tiểu đội điểm danh…
Chỉ còn một nửa!
Tiếng nấc chìm trong nước mắt
Thầm nhẩm tên những thằng bạn không về…
Đơn vị lại đi
Bốn phía trời đêm đen ngòm khô khốc
Nồng nặc mùi thuốc súng
Phía trời xa những ngôi sao càng về khuya càng sáng
Soi rõ những nấm mồ không tên!
Ở đây cây rừng đang cháy
Không có hoa tươi
Không có hương thơm trước mồ đồng đội
Những bức thư cháy dở
Những lời chưa kịp nói
Mình nhặt lên
Đợi ngày…
BÙI QUANG THANH
Tản mạn Vĩnh Linh
(Tặng Thúy Sâm)
I.
Bao nhiêu năm
Chiến trường xưa đã ken đầy cây trái
Ai còn đi tìm ai ngủ quên trong lòng đất chưa về
Anh linh hỡi nhắn lời qua hương khói
Về giữa đội hình dẫu chỉ một tấm bia
II.
Chẳng nỡ bới tìm trong thời gian vụn vỡ
Vết sẹo đã khô sao vẫn muối xát lòng
Mẹ gói đau thương đặt vào núm rốn
Đôi mắt mờ lệ đỏ chảy vào trong
“Bàn chân mẹ từng dẫm lên mảnh bom mảnh đạn
Không thể dầm nữa trong bùn”
Câu nói khẽ mà như dao chém đá
Tôi nghe từ người chủ tịch Vĩnh Linh
III.
Hút tầm mắt qua Cửa Tùng - biển vời vợi sóng
Trong không trung thấp thoáng những cánh buồm
Em chỉ vệt xa mờ: Cồn Cỏ
Và thì thầm: - Giá anh ở lâu hơn…
Em gái Vĩnh Linh suýt “truột mấn đòn triêng”
hồi mẹ gánh qua cầu đi sơ tán
Lun cun ra kiếm củi núi Hồng
Đừng trách nữa nếu một ngày anh trở lại
Em có cùng ra Cồn Cỏ với anh không?
MAI NAM THẮNG
Những mùa ký ức
Min-xcơ
Chiều Thu năm Hai Ngàn Không Trăm Mười Ba
Tôi bắt gặp trong Bảo tàng chiến tranh vệ quốc
Khẩu súng trường đến từ Việt Nam.
Hướng dẫn bảo tàng là một cựu chiến binh
Có mặt ở Ca-bun mùa đông năm Tám Mươi tê buốt
Say sưa kể về người cựu binh Xô-viết
Từng tham gia Điện Biên Phủ trên không
Hai mươi năm sau trở lại Hồ Gươm
Và được tặng khẩu súng trường kỷ vật.
Trên báng gỗ trầy xước
Có dòng tên người lính Việt Nam
Ký hiệu hòm thư nhắc những mùa hè Trường Sơn ngun ngút…
Những mùa khô Pai-lin, Poi-pét…
Những mùa mưa Xiêng-khoảng, Cánh Đồng Chum
Trong nghĩa trang bạt ngàn bia trắng
Anh đã thành Chiến Sĩ Vô Danh!
Tôi ấp bàn tay lên những đường vân báng gỗ
Nghe mùa Thu xao xác rừng sồi
Tiếng bánh xích nghiến mùa đông năm Bốn Mốt
Chiến dịch Xmô-len-xcơ…
Phòng tuyến Xta-lin…
Và tôi
Và người hướng dẫn viên
Phút chốc hóa thân quen
Từ những mùa ký ức!
Min-xcơ, Thu 2013
Trong ngôi nhà bom
Rau dớn xào thịt hộp
Canh môn thục và rau tàu bay
Cả Trường Sơn ùa về thổn thức
Trong Ngôi Nhà Bom trưa nay
Ngôi Nhà Bom - rường cột đều vỏ bom
(Những hung thần đã rút phép thông công)
Dựng bên đường mòn đầu nguồn Bến Hải
Cơm nước độ đường, thực khách ghé lại
Nhiều người chỉ để ngắm... bom (!)
Và nhớ về một thời khốc liệt
Và nghĩ về những đạn bom oan nghiệt
Đang dội xuống đây đó đêm ngày...
Đang lửng lơ trên trái đất này...
Vượt đại dương đến đây
Thứ vũ khí giết người thời văn minh nhân loại
Như thể hữu tình
Như là sám hối
Lặng im như đất đá cỏ cây...
Những quả bom hóa kiếp
Lăn lóc cùng sắn khoai...
Ngày ngày
Những nhắc nhủ vô ngôn sừng sững
Yêu thương và thù hận
Và khát vọng hòa bình
Trong ngôi nhà ríu ran bè bạn
Giữa Trường Sơn trùng điệp mùa xanh...
Đông Hà - Đồng Hới,
30-3-2024
NGUYỄN TRỌNG ĐỒNG
Nhịp Hồng tháng Tư
Khi mùa xuân chiến dịch nở hoa vàng
Năm cánh quân tiến về một điểm
Giải phóng miền Nam. Đất nước vẹn toàn
Một chặng đường non sông mà đi suốt mấy chục năm…
Nền độc lập phải đổi bằng bao xương máu
Ánh sáng tự do hóa rừng đước thành đồng
Hóa hầm chông bẫy địch hay đàn ong chiến sĩ
Sức sống nhân lên như sóng cuộn triều dâng
Tiến về thành đô - tiếng gọi núi sông
Nhịp hành quân hơn cả cuồng phong bão tố
Một ngày bằng hai mươi năm dân tộc và lịch sử
Chiến công này rạng rỡ cả năm châu!
Tháng năm rồi cũng sẽ ngả màu
Nhưng lịch sử vẫn ngàn đời chói lọi
Tháng tư ấy cả non sông một cõi
Sao vàng bay phấp phới ánh mắt Người…
Hồng Lĩnh, 4 - 2023
ĐÀO AN DUYÊN
Những vệt xanh biên giới
Biên giới xanh màu năm tháng
Ngồi nghe cây lá rì rào kể chuyện xưa
Những người nằm lại không về
Mắt mẹ như vá vào buổi chiều vô định
Biên giới xanh những vệt kí ức dần mờ
Có con đường xuyên qua đá sỏi
Mảnh trăng hạ huyền trong như suối
Róc rách đêm rừng thiêng
Biên giới xanh Tổ quốc tôi
Bao nhiêu vết thương đã lành. Bao nhiêu nỗi niềm buốt nhói
Bàn tay mẹ như những ngón cây mùa rụng lá
Chỉ tháng năm trở lại biết bao mùa
Biên giới xanh những vệt mờ
Tôi đặt chân lên cỏ
Tháng năm hiện về
Thương con đường đá sỏi bụi mờ
Hắt một dáng ngồi mòn mỏi mẹ tôi…